Een veilige kerk is een groot goed, een dure plicht en een Bijbels opdracht. In toenemende mate is hier aandacht voor, zowel binnen als buiten de kerk. Binnen onze gemeente functioneert al enkele jaren een vertrouwenscommissie, naar alle tevredenheid.

De kerkenraad heeft, na advies ingewonnen te hebben bij deze vertrouwenscommissie, besloten tot twee extra preventiemaatregelen. Als eerste wordt een gedragscode ingevoerd. Deze code beschrijft gewenst gedrag in de omgang met elkaar. De code geldt voor iedereen, maar aan degenen die werken met jongeren en kwetsbare mensen (leidinggevenden van verenigingen en ambtsdragers) wordt gevraagd deze gedragscode te ondertekenen.

Ten tweede wordt van leidinggevenden en ambtsdragers een Verklaring Omtrent Gedrag gevraagd. Concreet betekent dit dat binnenkort door ambtsdragers, leidinggevenden van jeugdverenigingen en zondagsschool, catecheten, leidinggevenden van kinderclub, kinderkoor en De Haven een VOG moet worden aangevraagd en overlegd. Wanneer een aantal administratieve zaken is geregeld, ontvangen zij hierover vanzelf bericht.

Gedragscode

Een gedragscode is onderdeel van het preventiebeleid en bevat een set aan regels die het gewenste gedrag beschrijven. Deze omgangsregels gelden voor iedereen binnen de kerk, ook in contacten met mensen buiten de kerk. De gedragscode is een aanvulling op de centrale regel die ooit door de vertrouwenscommissie is opgesteld (en wordt besproken op de periodieke preventieavond).

De complete gedragscode luidt als volgt:

1. Ik behandel de ander zoals ik zelf graag behandeld wil worden. Ik accepteer en respecteer de ander zoals hij of zij is en discrimineer niet. Iedereen telt mee in onze kerkelijke gemeente.
2. Ik houd rekening met de grenzen die de ander aangeeft.
3. Ik val de ander niet lastig, ik berokken de ander geen schade.
4. Ik maak op geen enkele wijze misbruik van mijn machtspositie.
5. Ik vloek en scheld niet.
6. Ik werk niet mee aan pesten, uitlachen of roddelen. Ik praat niet over de ander, maar met de ander.
7. Ik gebruik geen geweld en bedreig een ander niet.
8. Ik kom niet ongewenst te dichtbij en raak de ander niet tegen zijn of haar wil aan.
9. Ik geef de ander geen ongewenste, seksueel getinte aandacht.
10. Ik stel geen ongepaste vragen en maak geen ongewenste opmerkingen over iemands persoonlijke leven of uiterlijk.
11. Ik geef zelf duidelijk mijn grenzen aan. Als iemand mij hindert of lastig valt, dan vraag ik hem of haar hiermee te stoppen. Als dit niet lukt vraag ik een ander om hulp.
12. Ik voel me verantwoordelijk voor de ander. Ik help anderen om zich ook aan deze afspraken te houden en spreek degene die zich daar niet aan houdt op aan. Zo nodig meld ik dit bij de leiding of mijn wijkouderling.

De code geldt voor iedereen, maar aan degenen die werken met jongeren en kwetsbare mensen (leidinggevenden van verenigingen en ambtsdragers) wordt gevraagd deze gedragscode te ondertekenen.

Verklaring Omtrent Gedrag

Vanuit het Kerkelijk Bureau is aandacht gevraagd voor een uitbreiding van het Beleidsplan Gereformeerde Gemeenten. Dit is een plan om de voor het geheel van onze gemeenten van belang zijnde beleidspunten te verwoorden. Na gebleken behoefte is het beleidsplan uitgebreid met een paragraaf over (preventie en integriteit in) omgang met leidinggeven aan vrijwilligers.

De genoemde uitbreidingsparagraaf in het beleidsplan luidt als volgt:

Uitbreidingsparagraaf op beleidsplan Gereformeerde Gemeenten

Advies ten aanzien van het leidinggeven aan vrijwilligers
Vrijwilligers zijn leden of doopleden van de Gereformeerde Gemeenten die onbetaald en onverplicht werk verrichten ten behoeve van (een deel van) van het kerkverband. Dit geldt (in veel gevallen) ook voor leidinggevenden die ingezet worden om aan vrijwilligers leiding te geven.
De Gereformeerde Gemeenten achten het van belang dat een kerkenraad het onderzoeken, aanzoeken en aanstellen van leidinggevenden in eigen hand houdt en daar zorgvuldig en integer mee omgaat. Kerkenraden worden geadviseerd om -voorafgaand aan de aanstelling van een leidinggevende- een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) van betrokkene te verlangen. Deze richtlijn wordt binnen het kerkverband al toegepast binnen het kerkelijk jeugdwerk / de Jeugdbond als zelfstandig onderdeel. Kerkenraden worden geadviseerd om deze beleidslijn ook (binnen deze doelgroep en overige kwetsbare groepen) in de eigen plaatselijke gemeente toe te passen. Een
kerkenraad stelt de leidinggevende mondeling of schriftelijk op de hoogte over deze beleidslijn en over de geheimhouding.
Tot op heden wordt in de gemeente Kampen niet gewerkt met een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG). De aanpassing van het beleidsplan was reden voor de kerkenraad om deze werkwijze tegen het licht te houden.
Na weging van diverse argumenten heeft de kerkenraad besloten om de VOG wel te gaan hanteren. Dit is in lijn met het advies van de vertrouwenscommissie.

Praktische uitwerking

Een aantal praktische punten op een rijtje:

– Reikwijdte: een VOG wordt aangevraagd voor diegenen die leiding geven en/of omgaan met kwetsbare gemeenteleden. Dat betekent in de praktijk: ouderlingen en diakenen, leidinggevenden van jeugdverenigingen, zondagschool en kinderkoor, catecheten, leidinggevenden van kinderclub en De Haven. De kinderoppas, mannenvereniging en vrouwenvereniging vallen hier dus buiten.
– Frequentie: de gedragscode wordt eenmalig ondertekend, in combinatie met de afspraak om mee te werken aan de aanvraag van de VOG. Dit gebeurt voor de start van de werkzaamheden. Voor huidige leidinggevenden en ambtsdragers wordt deze ondertekening en aanvraag alsnog eenmalig in gang gezet.
– Differentiatie: een VOG geldt voor een specifieke taak. Iemand met een negatieve VOG voor bijvoorbeeld een financiële taak zou in theorie wel een andere taak kunnen uitvoeren.
– Verantwoordelijkheid: de leidinggevenden van verenigingen en de contactouderling van de betreffende vereniging dienen erop toe te zien dat nieuwe leidinggevenden de gedragscode ondertekenen, waarna de aanvraag voor een VOG in gang wordt gezet door de scriba.
– Ingangsdatum: zo snel mogelijk, e.e.a. is afhankelijk van de snelheid waarmee onze kerk in aanmerking komt voor de faciliteit om gratis een VOG aan te vragen.
– Administratie: Nadat de ondertekende gedragsregels door de scriba zijn ontvangen, ontvangt de vrijwilliger binnen korte tijd een e-mail van Justis. Deze e-mail bevat een link waarmee een VOG kan worden aangevraagd. Na de gedane aanvraag wordt de VOG meestal na een enkele week naar het opgegeven huisadres gestuurd. De originele VOG moet worden afgegeven (of ter inzage gegeven) aan de scriba van de kerkenraad. Die zorgt voor een centrale registratie.
– Kosten: het aanvragen van een VOG voor vrijwilligers in de kerk is gratis (ervan uitgaande dat we in aanmerking komen voor de gratis faciliteit) of wordt door de kerk vergoed.

Mocht u na het lezen vragen hebben over deze werkwijze, dan kunt u die stellen aan uw wijkouderling of aan één van de broeders van de voorbereidingscommissie (Regterschot, Van der Spek, Van de Beek).